عوامل بازدارنده از حفظ محیط زیست

امیر برات نیا

 فقدان حس تعلق خاطر به سرزمین سد راه حفاظت محیط زیست و توسعه کشور

 

این مطلب تلخیصی است از سخنان دکتر سریع القلم  استاد برجسته دانشگاه شهید بهشتی درباره موانع حفاظت از محیط زیست و رسیدن به توسعه پایدار که در  ششمین گردهمایی علمی دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست و با عنوان  «قراردادهای اجتماعی، توسعه یافتگی، محیط زیست»  ایراد شده است.

 

فکر ما فکر توسعه نیست. مگر می شود در جامعه ای در طول سال 22 هزار نفر در جاده ها کشته شوند و حکمرانان بی تفاوت باشد. مگر می شود جامعه ای ببیند شهروندانش در زیر کامیون ها در کشور ترکیه مخفی و وارد منطقه شنگن می شوند تا به زندگی بهتر برسند و کاری انجام ندهد. مگر می شود کشوری 609 دشت داشته باشد و 291 دشت آن با مشکل جدی آب رو به رو باشد و با آن به عنوان یک بحران ملی برخورد نکند. مگر امکان پذیر است که در کشوری به ازای هر شهروند در طول یک سال 53 تن خاک فرسایش پیدا کند و برای آن حکومت اهمیتی نداشته باشد. پس برای حکومت ما و مردم ما خیلی از مسائل مهم نیست.

 

توسعه یافتگی نه تنها اولین اولویت کشور ما نیست بلکه شاید اولویت 4 و 5 هم نباشد. در تمام جهان، توسعه و تولید ثروت ملی مساله اصلی است. باید بپرسیم مساله ی یک کشور ، سازمان ها، نهادها و احزاب ما چیست چون انرژی، منابع، وقت، مطالعات و .. به آن بخش معطوف خواهد شد.

 

در کشور ما هر دولتی که بر سر کار می آید قصد عوض کردن جهان بینی کشور را دارد و مسیر حرکت را تغییر می دهد. هر دولتی که بر سر کار آمده تلقی متفاوتی از جهان، اقتصاد، و حتی مجوز انتشار کتاب و ... داشته است و همچنان این موضوع در حال تغییر است.

 

وجود تمام این آسیب ها نشان از به اجماع نرسیدن در مسائل فکری کشور در سطح حکمرانی و جامعه است. فقدان تفکر جدی در خصوص تمام موضوعات محوری کشور و نرسیدن به یک چارچوب مشخص و سپس تعریف یک ساختار درست از دلایل اصلی چنین تمایزات فاحشی با کشورهای پیشرفته است. حتی در بسیاری از موضوعات اخلاقی در سایه عدم وجود قاعده، تزویر رشد می کند و راستگویی به خطر می افتد

 

 

برای آگاهی از خواست یک کشور برای توسعه یافتگی باید به سراغ حاکمیت آن رفت. باید دید افکار حاکمیت در مسیر توسعه هست یا نه؟ زیرا دستیابی به توسعه از طریق اعضای جامعه بسیار زمان بر است و ایجاد آگاهی و رسیدن به اجماع در جامعه ممکن است سالها و قرن ها طول بکشد اما اگر حاکمیتی بپذیرد که می خواهد توسعه یابد ممکن است در عرض 5 سال به این مهم دست یابد. کما اینکه این اتفاق در چین افتاده است. اگر حزب کمونیست چین تصمیم نگرفته بود چین توسعه پیدا کند امروز تعداد میلیاردرهای چین از آمریکا جلو نمی زد و امروز چین سه تریلیون و هفتصد میلیارد دلار ذخایر ارزی نداشت و این چیزی جز تصمیم حاکمیت نیست.

 

ما نمی توانیم هر شب در اخبار تلویزیون خود به مردم ایران بگوییم جهان در حال فروپاشی است. حرکت و واکنش بر پایه ی حدس و گمان درست نیست. آلمان یک کشور پیشرفته است و آنقدر پس انداز دارد که بحران های اتحادیه اروپا را حل خواهد کرد. کشورهای حوزه خلیج فارس و عربی دو تریلیون و هفتصد و شصت میلیارد دلار در ذخایر ارزی خود پول دارند و در سال حدود 400 میلیارد دلار سود ناشی از آنها را دریافت می کنند. زیرا این کشورها بر پایه اصولی مشخص و جهان شمول کشور خود را مدیریت و اداره می کنند. وضعیت انها آنگونه که ما فکر می کنیم نیست. تلقیات ما از امارات متحده عربی، عربستان و قطر بیشتر برپایه حدس و گمان است تا واقعیات دقیق. جهان در حال فروپاشی نیست. کل جهان را فساد در بر نگرفته است. حکمرانی که با آمار و ارقام کاری ندارد نمی تواند به خوبی حکمرانی کند. حکمران چه در مورد کشور خود و چه در مورد جهان باید دقیق صحبت کند تا بتواند دقیق هم تصمیم بگیرد.

 

 به عنوان کسی که فرصت های بسیاری برای دیدن 114 کشورهای مختلف و شرکت در بیش از 500 کنفرانس داشته ام به یک تفاوت جدی بین فرهنگ ایرانی و فرهنگ های دیگر پی برده ام. در مشاهده ی مقایسه ای خود، هر کجای دنیا که دیدم کشوری پیشرفت کرده و یا در حال پیشرفت است؛ علاقه ی شدیدی به خاک و وطن وجود دارد.

 

حس وابستگی به جامعه و همبستگی بین مردم می تواند اهرم توسعه شود و آن انرژی که باید چنین حسی را به وجود آورد حاکمیت ها هستند. اگر بخواهیم وارد پیش فکر شویم و بعد فکر کنیم و بعد به اجماع برسیم و بعد ساختار درست کنیم اول باید حس تعلق به این کشور را داشته باشیم.

منبع: سریع القلم

راه عشق

عشق داشت راه خویش می رفت
و من مسافر جاده عشق بودم
به درستی راه هیچ توجهی نمی کردم
مقصد عشق بود
لذت عشق بود
پاکی عشق بود
زیبایی عشق بود
آفرینش عشق بود
ناگاه در آن دورترها معبد عشق نمایان شد
دیدم نه تنها فاصله ی زیادی بین من و معبد است
که دیدم
راهی که من می روم
بن بست عاشقی است
و معشوق دلش به دیگر سوی است و
نگاهش نگران جایی دیگر
پرده نادیده گرفتن و جنون عاشقی را
لحظه ای کنار زدم
آفتاب صداقت غروب کرد
و من مسافر معبد عشق
در تاریکی به سوی نور راهم را تغییر دادم
 

امیر برات نیا
19 اسفند 96

 

گزارش نیویورک تایمز از نقش بحران آب در ناآرامی‌های اخیر!

گزارش نیویورک تایمز از نقش بحران آب در ناآرامی‌های اخیر!

 

به دنبال اعتراضات اخیر تحلیل های مختلفی اعم از سیاسی و اقتصادی توسط صاحب نظران مختلف ارائه شده است اما بنا به باور اکثر این کارشناسان اعتراضات اخیر اولین جنبش هایی هستند که در آن ها نقش متغیرهای زیست محیطی  مثل کمبود آب بسیار مهم و تاثیر گذار است . بعد از گزارش نشریه آمریکن ساینتفیک که پیش تر در کانال قرارداده بودم امروز گزارش نیویورک تایمز را در این باره می خوانید:

 

🌑نیجریه، سوریه، سومالی، و حالا... ایران. در هر کدام از این کشورها، به طرق گوناگون، یک بحران آبی باعث برخی ناآرامی‌های داخلی، مهاجرت‌های بزرگ، شورش و حتی یک جنگ تمام عیار شده است.

 

🔵در دوران تغییرات اقلیم، تجربیات این کشورها درس‌های بزرگی برای دیگران به همراه داشته است. انجمن جهانی آب این ماه هشدار داده است بحران جهانی آب در حال اوج گرفتن است و «۳۳ کشور تا سال ۲۰۴۰ به شدت با کمبود آب مواجه خواهند شد».

 

🔵 کمبود آب جرقه‌ای بر اعتراضات است: عدم دسترسی به آب منبع اصلی ناآرامی‌ها در هند است.و این ناآرامی‌ها را گروه‌های تروریسیتی تشدید می‌کنند: گروه الشباب از خشکسالی در سومالی بهترین استفاده را کرد.

 

🔵کمبود آب می‌تواند عامل مهاجرت‌های بسیار از حاشیه شهرها و روستاها به شهرهای بزرگ باشد: در تمام مناطق خشک کشور ساحل، جوانان مجبور به مهاجرت شده‌اند.و در نهایت خشکسالی می‌تواند عامل قیام باشد: بوکوحرام در نیجریه، چاد و نیجر از این شکاف رخنه کرد. و ایران، آخرین مثال از این دست کشورهاست که بحران آب در طولانی مدت، نارضایتی‌ها را گسترش داده است. این امر ابتدا در شهرهای کوچک نمود یافته، شهرهایی که پیش از این هم جزو تفتیده‌ترین شهرهای جهان بوده‌اند.

کشاورزان تهی‌دست شده‌اند، و دریاچه‌ها تبدیل به کاسه‌های گرد و غبار. میلیون‌ها نفر در حال کوچ هستند و بی‌کاری عامل گسترش نارضایتی در میان جوانان شده است. و حالا با خشکسالی هم دست و پنجه نرم می‌کنند، خشکسالی که حداقل ۱۴ سال طول کشیده است.

 

🔵تغییرات اقلیم ایران را گرم‌تر و خشک‌تر می‌کند. عیسی کلانتری، وزیر سابق کشاورزی ایران، می‌گوید که بحران آب اگر به حال خود رها شود، ایران را نامساعد برای زندگی خواهد کرد به‌طوری که ۵۰ میلیون ایرانی باید این کشور را ترک کنند.

 

🔵آیا آب دلیل ناآرامی‌های اخیر ایران بود؟

 نه تماما. آب به تنهایی آتش اعتراضات را روشن نکرده است. اما دیوید میشل،‌ تحلیل‌گر مرکز سیمسون، کمبود آب را، چه به صورت قطع آب در شهرها و چه به صورت خشک شدن چاه‌های روستایی، و چه به صورت طوفان گرد و خاک برخاسته از دریاچه در حال خشک شدن ارومیه، یکی از عمده‌ترین نشانه‌های شکست دولت در ارائه خدمات اصلی به مردم می‌داند.

او می‌گوید «آب دولت‌ها را سرنگون نمی‌کند اما بخشی و در برخی شهرها، ‌بخش مهمی از بی‌تدبیری‌ها و ناامیدی‌هاست».او ادامه می‌دهد «مدیریت آب مهمترین چالش سیاسی دولت است».

 

🔵چطور وضع تا به این حد بد شد؟

همچون سایر کشورها، از هند گرفته تا سوریه، بعد از انقلاب سال ۱۹۷۹، ایران تصمیم گرفت در تولید مواد غذایی به خودکفایی برسد. اما همانطور که کاوه مدنی، متخصص آب در ایران، می‌گوید معنی این خودکفایی این بود که دولت کشاورزان را تشویق به کاشت محصولات کشاورزی چون گندم در سراسر کشور کرد.

دولت به کشاورزان برق رایگان یا ارزان داد از طرفی گندم‌ها را به قیمت خوبی خرید، و این مشوقی شد برای کشت بیشتر و گندم بیشتر و استخراج بیشتر و بیشتر آب‌های زیرزمینی.

نتیجه چه شد: کلودیا صادوف، گردآوری کنند گزارش بحران آب در ایران برای بانک جهانی، می‌گوید «۲۵ درصد از کل آبی که از آب‌خوان‌های زیرزمینی، رودها و دریاچه‌ها برداشته شد از مقداری که بایستی جایگزین شود بیشتر شد».

 

🔵هم‌اکنون ایران سریع‌ترین میزان کاهش آب‌های زیرزمینی در دنیا را دارد و بر اساس محاسبات میشل ۱۲ استان از ۳۱ استان این کشور «تا ۵۰ سال آینده به طور کلی آب‌های زیرزمینی خود را از دست خواهند داد». در بخش‌هایی از کشور هم کاهش سطح آب‌های زیرزمینی باعث فرونشست زمین شده است.

 

🔵آب یک ابزار سیاسی است و سپاه سدهایی را در اقصی نقاط این سرزمین ساخت تا آب را به نقاط کلیدی و حساس برساند. در نتیجه بسیاری از دریاچه‌های ایران خشک شد. از آن جمله، دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه آب شور ایران، که حالا ۹۰ درصد اندازه خود را از دهه ۱۹۷۰، و انقلاب ایران، از دست داده است.

دکان عاشقی

ناز بانوی من

دکان عاشقی دارد.

من مشتری چندین ساله او هستم.

دکانش همیشه پر است از

سلام

سلام های گرم

سلام های بیاد ماندنی

سلام هایی که هر دانه سینش

پر است از سکه وجود عشق

و لام هایش پر است از لاله و سنبل

دکان عاشقی ناز بانو

صبح ها دعایش روز خوش است

و شب هایش آرامش و عشق

ناز بانو ورد کلامش

عشق و برکت است

روزها مرا را با شربت محبت پذیرایی می کند

میان وعده هایش پر است از غزل ناب عاشقی

با او که هم نشین باشی

آرامش را با جان و دل حس می کنی

ناز بانو جان

داریم کم کمک به روز ی می رسیم که

به نام تو نام گذاری کرده اند

اما من می گویم یک روز برای تو کم است

چون همه لحظه های بودنم با نام تو بوده است

که بی تو و بی نام تو جهان سرد و خاموش است

لحظه های بودنم را تقدیم تو می کنم

اگر همه عالم را به تو هدیه کنم کم است

چرا که مادری

و زایشگری

و با حضور تو و واسطه وجودی توست که

خدا عشق را خلق و در جهان تکثیر می کند

همیشه افسوس لحظه های را باید خورد که

بی تو گذشت

و گاهی می گذرد

سفره زندگی با دست توانای تو آراسته می گردد

جام شراب زندگی  با طعم لب های تو مرا مست می کند

بیا در رقص گیسوان پریشان شده ات

و در جام پر از عشقت

مرا مست کن از بودن

از نبودن ها

از عشق به دل مانده

تا در تو نیست شوم

ای فرشته زیبای عشق

ای محبت متجسم

تو همیشه نازکن

که من به ناز تو محتاج

و آخرین خریدار توام

دکان عاشقیت را یک جا با جانم خریدارم

«روزت مبارک»

#امیربرات_نیا

۱۶اسفند۹۶