یادداشتی بر فیلم طناب

‍ #یادداشتی بر فیلم 
#طناب (Rope) ۱۹۴۸
ساخته: آلفرد هیچکاک 
تا جایی که یادم می آید. اولین بار نام آلفرد هیچکاک را روی جلد کتابی پشت یک ویترین کتابفروشی در یکی از خیابان های فرعی خیابان نخریسی دیدم. آن موقع به نظرم اسم جالب و جذابی بود. هنوز هم هست. دلم می خواست کتاب را بخرم. قیمت کتاب خیلی گران بود. من قادر به خریدنش نبودم. تا الان هم هیچوقت کتاب های آلفرد هیچکاک را نخریدم.

چند سال پیش فیلم "روانی" اثر این کارگردان بریتانیایی را دیدم و از تماشای فیلم لذت بردم. فهمیدم هنر هیچکاک در استفاده از موضوع های پیش پا افتاده و بهره گیری از هوش و خلاقیت ذاتی اوست. اوایل که فهمیدم موضوع فیلم های هیچکاک قتل و جنایت است فکر می کردم که آلفرد مرد بسیار شجاعی می بایست بوده باشد اما بعدها در یک فیلم مستند که به زندگی و آثار و اندیشه های او می پرداخت متوجه شدم هیچکاک بسیار آدم ترسوئی بوده است. 

داستان فیلم های او ساده هستند اما به قدری فنی روایت می شوند که هیچگاه فیلم هایش کسل کننده نبوده و هنوز هم کسل کننده نیستند. درست مثل همین فیلم طناب که تمام حوادث در داخل یک آپارتمان اتفاق می افتد و دوربین ثابت است. استفاده بجا و درست از تمامی امکانات و آشنایی او با زبان سینما باعث خلق آثار بیادماندنی از وی شده است.

در فیلم طناب با قصه ای قتلی روبرو هستیم که فلیپ و براندون آنرا با طناب انجام می دهند و دوست خودشان ، دیوید، را خفه می کنند. آنها همزمان مهمانی ترتیب می دهند و نامزد، پدر و مادر، دوست نامزد دیوید و معلم سابق شان را هم دعوت می کنند. میز شام روی صندوقی چیده می شود که جنازه مقتول داخل آن است. 
نکته برجسته فیلم زمان داستان با زمان فیلم یکسان است.

مهم ترین نکته قابل توجه فیلم اندیشه حاکم بر داستان فیلم، انسان های برتر و خود بزرگ بین به خود حق می دهند تا انسان های پست و احمق را نابود کنند. 

نکته دیگر این که ما به عنوان بیننده در تمام طول فیلم نمی دانیم باید از قاتل حمایت کنیم و یا او را  لعن و نفرین کنیم اما ناخودآگاه در تمامی صحنه ها نگران لو رفتن جنازه مقتول هستیم. این نگرانی نمی دانم بخاطر پدر و مادر و نامزد دیوید هست یا قاتل. البته در بیشتر سکانس ها نگران حال قاتل هستیم. در حقیقت نمی توانیم خودمان را قانع کنیم که از نیک و بد حمایت کنیم، نا خواسته با مجرم همزاد پنداری می کنیم و گاهی ناخواسته از جانی حمایت می کنیم.

در پایان فیلم ما به این می اندیشیم که مرز بین خوبی و بدی چیست؟ و چرا در درون ما بدی وجود دارد که البته پنهان است و ما در بسیاری از مواقع از این بدی پنهان، حمایت می کنیم. 

اکثر ما فکر می کنیم وجودمان پر است از خیر و نیکی اما هیچکاک ما را با بدی موجود در درون ما آگاه می کند. این موارد را می توانیم در تمام طول فیلم در وجود خودمان مشاهده کنیم که نگران لو رفتن محل اختفای جنازه هستیم.

با دیدن فیلم می آموزیم، همیشه قادر نیستیم مدافع نیکی باشیم و گاهی مدافع بدی هستیم. بد فهمی اندیشه ها و فرضیه ها در تمامی طول تاریخ باعث بدبختی های بی شماری در زندگی بشر شده است. انسان برتر و انسان پست تر نداریم. همه انسان ها حق زندگی، حق آزادی بیان، و حق تعیین سرنوشت خویش را دارند.
#امیربرات_نیا 
۷ بهمن ۱۳۹۸
t.me/NasimeKhoshRZ