چیستی شهرها
به طرق گوناگون شهرها تعریف گردیدهاند.شاید معتبرترین این تعاریف گوناگون تعریفی است که گیدئون سیوبرگ ارائه نموده است.وی شهر را این گونه تعریف مینماید: اجتماعی با اندازه قابل توجه و جمعیتی متراکم که سکونتگاه متخصصان گوناگون غیر کشاورزی بوده و دارای یک قشر نخبهی باسواد باشد این تعریف چندین عنصر را با یکدیگر تلفیق نموده است و شهرها را از سایر اشکال محل سکونت بشری متمایز میگرداند.
1- یک اجتماع در این تعریف بیانگر یک اجتماع مسکون میباشد.در طی دوره ماقبل تاریخ زندگی بشر، بیشتر وقت او صرف شکار- ماهیگیری و جمعآوری گیاهان برای تأمین غذا و خوراک میگردید.آنها، هم چنین متحرک بودند و اقامتگاهاشان را براساس جائیکه در آن غذا {خوراک} فراوانتر بود، جابجا می نمودند. رواج کشاورزی- در بسیاری از مناطق نه در همه جا- سکونتگاههای دائمی را مطلوب ساخت. علاوه بر آن شهر با ایفای نقش خود به عنوان سکونتگاهی که در زیر ساخت آن سرمایههای ثابت وجود داشت، این فرایندرا پذیرفت. این سرمایهها شامل: ساختمانها، شریانهای حملونقل (مانند جادهها)، بناهای یادبود، انبارهایی برای ذخیره غلات، برج و بارو بودند.
2- همیشه شهرها آستانه معینی از اندازه (کل جمعیت) و تمرکز(تراکم) جمعیت را نشان دادهاند. اندازههای مورد بحث نسبی هستند. بیشترین شهرهای اولیه 1000 یا 2000 نفر جمعیت را در خود جای داده بودند و سکونتگاههای بیشتر از 10000 نفر کمیاب بودند.اما با وجود این، علاوه بر اندازه مطلق گروه فشردهای از مردم در آنجا بودند که به عنوان یک واحد اجتماعی مجبور بودند با یکدیگر زندگی کنند، این واحد اجتماعی شهر را از مناطق پیرامونش مجزا مینمود. (2-2).
3- شهرها جمعیتی داشت که مستقیماً به کار کشاورزی مشغول نبودند. در عوض، مردم شهر به تعدادی کشاورز که غذای ساکنان شهر را تأمین کنند، نیازمند بود. این امر خود سبب به وجود آمدن دو جریان گردیده بود. نخست، آنکه شهرها رابطه بسیار صمیمی و نزدیکی با حومهی اطراف خود برقرار کرده بودند، بطوریکه این ارتباط ساکنان شهر را قادر ساخته بود غذای مورد نیازشان را از پس کرانه شهر تأمین نمایند. دوم، آنکه شهر تشکیل شده بود از افرادی که به مشاغل گوناگونی میپرداختند مانند صنعتگران، کارگران، سربازان، کاهنان، و حاکمان. بعدها جمعیت شهری نیز با توجه به گروههای قومی، نژادی و مذهبی متمایز گردید. درمقایسه با تعداد کشاورزان، این جمعیت شهری سهم ناچیزی داشت اما به شدت حائز اهمیت بود.
از کتاب : جغرافیایی شهری جلد 2 ترجمه دکتر حسین حاتمی نزاد و عبدالمطلب برات نیا
جهت خرید کتاب می توانید تماس بگیرید.
09151057423